Γραφή και Ανάγνωση από τα Νήπια ή όχι;

Οι περισσότεροι γονείς, ξεκινώντας το παιδί τους το Νηπιαγωγείο, επιθυμούν να του προσφέρουν τα καλύτερα, ενώ έχουν αγωνία για το αν το παιδί τους θα καταφέρει να ανταποκριθεί σε όλα όσα θα του ζητηθούν στον επόμενο νέο χώρο.... του Δημοτικού. 

Σε τι, όμως, στηρίζεται η σωστή προετοιμασία;  Ένα από τα θέματα που συζητείται αρκετά είναι το θέμα της Γραφής και της Ανάγνωσης.

Είναι ένα ερώτημα που απασχολεί τους γονείς και προβληματίζει αρκετούς εκπαιδευτικούς, αφού αρκετά συχνά οι γονείς ανησυχούν, θεωρώντας ότι δεν πρέπει να χάνεται χρόνος και ότι το παιδί τους πρέπει ήδη από το νηπιαγωγείο να μάθει ν’ αναγνωρίζει αλλά και να γράφει τα γράμματα κι έτσι συνθέτοντάς τα να γράφει και να διαβάζει λέξεις.

Είναι όμως έτοιμα τα παιδιά αυτής της ηλικίας να εκπαιδευτούν στη γραφή και ανάγνωση ή μήπως εκπαιδεύοντάς τα   παραβλέπουμε όλους αυτούς τους παράγοντες που πρέπει να έχουν αναπτυχθεί επαρκώς, ώστε ένα παιδί να ενταχθεί αβίαστα και φυσικά αποτελεσματικά στο γραπτό λόγο;

Ο προφορικός λόγος είναι εγγενές συστατικό της ανθρώπινης φύσης. Αντίθετα, ο γραπτός λόγος δεν αποτελεί μέρος της υπόστασης του ανθρώπου. Για ν’ αποκτήσουν τα παιδιά γραπτό λόγο πρέπει να διδαχθούν συστηματικά και να εξασκηθούν, αλλά πρώτα πρέπει να έχουν φτάσει σ’ ένα τέτοιο σημείο αισθητηριακής και νευρολογικής ωρίμανσης που θα τους επιτρέψει ν’ αναπτύξουν ομαλά αυτήν την ικανότητα, χωρίς να δυσκολευτούν και ν’ απογοητευτούν.

Για να μπορέσει ένα παιδί να γράψει και να διαβάσει χρειάζεται να έχει αναπτύξει:

• Καλή αντίληψη του χώρου και δεξιότητες προσανατολισμού στο χώρο, ώστε να κατανοεί οδηγίες που αφορούν χωρικές έννοιες.

• Ικανότητες παρατήρησης και  οπτικής διάκρισης

• Ικανότητες ακουστικής διάκρισης

• Οπτική και ακουστική μνήμη

• Ικανότητες σειροθέτησης

• Μνήμη αλληλουχιών

• Επαρκές λεξιλόγιο και κατανόηση των νοημάτων που εκφέρονται μέσω

των λέξεων

• Ικανότητα αναγνώρισης των μερών ενός όλου

• Ικανότητες ομαδοποίησης και ταξινόμησης πληροφοριών

• Αυτοέλεγχο για να διατηρεί την προσοχή του

• Φωνολογική επίγνωση

Όλες αυτές τις ικανότητες, το νήπιο τις κατακτά κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσής του στο νηπιαγωγείο ενώ παράλληλα, σταδιακά, αποκτά φωνολογική επίγνωση.

Για να μάθει ανάγνωση και γραφή ένα παιδί πρέπει πρώτα να έχει αποκτήσει φωνολογική επίγνωση. Να κατανοήσει δηλαδή ότι οι λέξεις αποτελούνται από μικρότερες μονάδες χωρίς νόημα (συλλαβές – φωνήματα) και ν’ αρχίσει να σκέφτεται πάνω στη γλώσσα, διακρίνοντας αρχικά τις συλλαβές και μετά τα φωνήματα από τα οποία αποτελείται μια λέξη.

Στο Νηπιαγωγείο, όλες οι δραστηριότητες λαμβάνουν υπόψη τις ατομικές διαφορές από νήπιο σε νήπιο, δεδομένου ότι κάποια νήπια κατακτούν ορισμένες ικανότητες νωρίτερα από κάποια άλλα, τα οποία με τη σειρά τους επιδεικνύουν καλύτερη επίδοση σε άλλους αναπτυξιακούς τομείς.

                                              
                                                ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ... 
 

«Κάθε πράγμα στον καιρό του...» αφήστε τα παιδιά να χαρούν την παιδική τους ηλικία...δεν θα ξαναγίνουν ποτέ παιδιά. Δεν έχει νόημα να διαβάζουνε, να γράφουνε ή να μετράνε από τα νήπια αν δεν είναι έτοιμα και δεν υπάρχει λόγος να τα πιέζουμε. Έχει όμως νόημα να είναι χαρούμενα και ευτυχισμένα. Συνοψίζοντας τα παραπάνω η αλήθεια είναι πως το παιχνίδι, ο χρόνος και ο χώρος είναι το καλύτερο σχολείο για το παιδί σας. Το παιχνίδι γιατί είναι ο πιο άμεσος, ο πιο ευχάριστος, ο πιο διασκεδαστικός τρόπος μάθησης. Ο χρόνος γιατί τον χρειάζεται για να ωριμάσει και να προχωρήσει παρακάτω και τέλος ο χώρος για να ανθίσει με τον πιο δημιουργικό τρόπο.