Δε μιλάει καθαρά...Να ανησυχήσω;

Η Διαταραχή της Άρθρωσης είναι η διαταραχή εκείνη, κατά την οποία, ένα ή περισσότερα φωνήματα ή συνδυασμοί φωνημάτων της μητρικής γλώσσας ενός ατόμου, δεν μπορούν να σχηματιστούν σωστά, αντικαθίστανται από άλλο φώνημα ή απουσιάζουν από τον λόγο του.

 Οι διαταραχές της άρθρωσης χωρίζονται στις φωνητικές και στις φωνολογικές ανάλογα με το επίπεδο στο οποίο επισημαίνεται η δυσκολία.

• Στις φωνητικές διαταραχές, το πρόβλημα είναι καθαρά κινητικό δηλαδή εντοπίζεται στη αδυναμία σχηματισμού του φωνήματος, λόγω ανωριμότητας, κακοσχηματισμού ή τραυματισμού των αρθρωτικών οργάνων, λόγω ελλιπούς γλωσσικού ερεθίσματος από τον άμεσο οικογενειακό κύκλο, λόγω κληρονομικότητας λόγω προβλήματος της ακοής ή λόγω κάποιας διαταραχής του κεντρικού νευρικού συστήματος.

• Στις φωνολογικές διαταραχές, το πρόβλημα είναι αντιληπτικό, δηλαδή μπορεί να σχηματίσει το φώνημα αλλά παρόλα αυτά δεν το χρησιμοποιεί στο λόγο.

 

Τα προβλήματα άρθρωσης είναι συνήθεις στα παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας και ανάλογα με την ηλικία, συγκεκριμένα αρθρωτικά λάθη θεωρούνται τυπικά και δε χρήζουν θεραπείας. Όμως, ο λόγος του παιδιού μπορεί να μας ανησυχήσει όταν το παιδί στα 4 χρόνια του, φτάσει στο σημείο να γίνει δυσκατάληπτο από τρίτους (οι γονείς και τα οικεία πρόσωπα ωστόσο, μαθαίνουν να κατανοούν αυτά που το παιδί θέλει να πει) όσο χαριτωμένη και αν ακουγόταν η αλλοίωση μιας λέξης στα 2 με 3 του χρόνια.

Πιο συγκεκριμένα, στον αυθόρμητο λόγο του παιδιού ενδέχεται να παρατηρήσουμε τα εξής:

• Παραλείψεις: ένας ήχος παραλείπεται ολοκληρωτικά τόσο σε επίπεδο λέξης όσο και σε επίπεδο πρότασης (π.χ. «όδα» αντί «ρόδα», «λύβι» αντί «μολύβι»)

• Αντικαταστάσεις: ένας ήχος αντικαθίσταται από έναν άλλον (π.χ. «λόδα» αντί «ρόδα», «φέλω» αντί «θέλω»)

• Επένθεση: ένας ήχος ή συλλαβή τοποθετείται μέσα στη λέξη (π.χ. «φραγητό» αντί «φαγητό»)

• Και άλλες διαδικασίες απλούστευσης ομιλίας.

 

Η μεγαλύτερη συχνότητα σφαλμάτων διαπιστώνεται στην εκφορά των συριστικών (σ, ζ, τσ, τζ, ψ και ξ), των οδοντικών (θ και δ) και του «ρ». Παρόμοια φωνολογική σύγχυση μπορεί, ωστόσο, να παρατηρηθεί και στους υπόλοιπους φθόγγους της γλώσσας.
  Ο λόγος ενός παιδιού με διαταραχή στην άρθρωση είναι συχνά ιδιαίτερα χαριτωμένος, γεγονός που καθυστερεί συνήθως και την επίσκεψη στο λογοθεραπευτή. Ο γονέας όμως, πρέπει να απευθυνθεί σε ειδικό για την αξιολόγηση της άρθρωσης και τη διαφοροδιάγνωση του προβλήματος. Ο λογοθεραπευτής θα εξετάσει τα όργανα της άρθρωσης, θα αξιολογήσει την ομιλία του και ανάλογα με τα αποτελέσματα θα δημιουργήσει το ανάλογο πρόγραμμα έτσι ώστε με ειδικές ασκήσεις να οδηγήσει το παιδί να τοποθετήσει σωστά τους αρθρωτές και να εκφέρει το φώνημα με τον σωστό τρόπο. Η θεραπεία ακολουθεί συγκεκριμένα στάδια μέχρι να καταφέρει το παιδί να χρησιμοποιεί το φώνημα στον αυθόρμητο λόγο και η διάρκεια της ποικίλλει ανάλογα με την περίπτωση.

 Οι διαταραχές άρθρωσης πρέπει να αποκαθίστανται με λογοθεραπεία πριν την είσοδο του παιδιού στο δημοτικό σχολείο. Ένας πολύ σημαντικός λόγος είναι ότι δυσκολίες στον προφορικό λόγο μπορεί να έχουν επιπτώσεις και στον γραπτό λόγο με συνέπεια να επηρεάσει τη σχολική επίδοση του παιδιού. Επίσης, η καλή λεκτική επικοινωνία είναι πολύ σημαντική για την ομαλή κοινωνική και συναισθηματική εξέλιξη του παιδιού και με αυτόν τον τρόπο το παιδί να αποφύγει τα «διάφορα» σχόλια των συμμαθητών του αλλά και άλλων παιδιών για την ομιλία του που εύκολα  τραυματίζουν την παιδική ψυχή.