ΤΡΑΥΛΙΣΜΟΣ

Ένα στα είκοσι παιδιά προσχολικής ηλικίας (5%) εμφανίζουν για κάποιο χρονικό διάστημα δυσχέρεια στη ροή της ομιλίας και κάποια από αυτά μπορεί να εδραιώσουν έναν μόνιμο τραυλισμό, ο οποίος να τα συνοδεύει σε όλη τους τη σχολική και ενήλικη ζωή.
Κανείς δε ξέρει τι είναι αυτό που προκαλεί τον τραυλισμό. Υπάρχουν πολλές θεωρίες που ενοχοποιούν διάφορους παράγοντες, μεταξύ των οποίων είναι οι ακόλουθοι:
1. Ψυχολογικοί παράγοντες.

2. Παράγοντες περιβάλλοντος.
3. Οργανικοί παράγοντες.
4. Παράγοντες κληρονομικότητας


Χαρακτηριστικά
Ο τραυλισμός εμφανίζεται στην ηλικία των 2 με 5. Παιδιά και ενήλικες διαφέρουν στην ευφράδεια λόγου. Υπάρχουν άνθρωποι που μιλούν πολύ γρήγορα και άλλοι που χρησιμοποιούν πολλά χμ.. και ε..., έτσι κανείς μπορεί να θεωρήσει ότι η βραδυγλωσσία είναι απλά στο ένα άκρο του φυσιολογικού φάσματος των ανθρώπων. Υπάρχει όμως γενετική προδιάθεση, καθώς τα παιδιά γονέων που τραυλίζουν είναι σε μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν και εκείνα τραυλισμό. Εξάλλου, τα αγόρια τραυλίζουν πιο συχνά από τα κορίτσια σε αναλογία 4 προς ένα!
Ο τραυλισμός μπορεί να είναι διαφόρων μορφών:

Τα κυριότερα χαρακτηριστικά είναι τα εξής:

1. Επαναλήψεις μεμονωμένων φθόγγων, συλλαβών και λέξεων.

Οι επαναλήψεις μεμονωμένων φθόγγων, συλλαβών και λέξεων αποτελούν το πλέον χαρακτηριστικό γνώρισμα του τραυλισμού, το οποίο εκδηλώνεται τόσο στην ομιλία παιδιών προσχολικής ηλικίας, όσο και στην ομιλία ενηλίκων που τραυλίζουν. Παραδείγματα τέτοιων επαναλήψεων είναι τα εξής:

(α) το μωρό ήπιε το γ -γάλα του                (β) το μωρό ήπιε το γά-γάλα του            (γ) το μωρό ήπιε το το γάλα του

Οι περισσότερες επαναλήψεις εμφανίζονται στις πρώτες συλλαβές των λέξεων και σχεδόν ποτέ στις τελευταίες. Ο αριθμός των επαναλήψεων ποικίλλει συνήθως από δύο έως πέντε φορές. Εάν κατά τη διάρκεια των επαναλήψεων το άτομο βιώνει μεγάλη ένταση τότε οι ήχοι μπορεί να επιμηκύνονται ή να προφέρονται δυσρυθμικά.

2.  Δυσρυθμίες

Πρόκειται για διαταραχές στο ρυθμό εκφοράς του λόγου. Τα δύο συνηθέστερα είδη είναι οι επιμηκύνσεις στην παραγωγή σύντομων λεκτικών στοιχείων και οι «σπασμένες λέξεις»¨. Εμφανίζονται συνήθως στους αρχικούς φθόγγους των λέξεων και ποτέ στους τελικούς. Κατά την επιμήκυνση ενός φθόγγου, το άτομο δίνει την εντύπωση ότι αδυνατεί να προφέρει τον ήχο που θέλει να πει και συχνά η προσπάθεια αυτή συνοδεύεται από ορατή ένταση στους μυς του προσώπου ή/και του λαιμού.
Για παράδειγμα καθώς το άτομο προσπαθεί να αρθρώσει τη λέξη θθθθθθέλω μπορεί να κλείσει τα μάτια ή να τεντώσει τις φλέβες του λαιμού του.
Ως σπασμένες λέξεις αναφέρονται αυτές κατά τις οποίες το άτομο κάνει μια αφύσικη παύση ανάμεσα στις συλλαβές μιας λέξης. Για παράδειγμα λέει : «θε [παύση] λω.

 3. Παύσεις

Οι παύσεις αυτές εκδηλώνονται μεταξύ των λέξεων και συνοδεύονται συνήθως από ένταση στους μυς που σχετίζονται με την παραγωγή της ομιλίας, κυρίως στο λάρυγγα. Εμφανίζονται συνήθως πριν από λέξεις των οποίων το άτομο δυσκολεύεται να προφέρει τον πρώτο φθόγγο.
Για παράδειγμα: » Το μωρό πίνει το [..............] γάλα του».
Ο μηχανισμός που υποκινεί αυτές τις πάυσεις φαίνεται ανάλογος με αυτόν που υποκινεί τις σπασμένες λέξεις: δυσκολία ρύθμισης του αέρα που χρειάζεται να εκπνεύσει το άτομο προκειμένου να εκφέρει τον εν λόγω φθόγγο.

 4. Ατελείς φράσεις

Υπάρχουν φράσεις τις οποίες το άτομο που τραυλίζει ξεκινά να προφέρει αλλά δεν τις ολοκληρώνει .
Για παράδειγμα: «Θέλω να …..»
Παρόλο που οι ατελείς φράσεις εμφανίζονται και στο λόγο ατόμων που δεν τραυλίζουν, υπάρχει μια διαφορά: η φράση παραμένει ατελής επειδή το άτομο που τραυλίζει ενδέχεται να πιστεύει ότι στην επόμενη λέξη μπορεί να «κολλήσει» και επμένως προτιμά σκόπιμα να την αποφύγει.

5. Εμβολές φθόγγων, συλλαβών, λέξεων ή φράσεων

Στην ομιλία όλων των ανθρώπων παρεμβάλλονται ορισμένες φορές φθόγγοι ή φράσεις όπως: » εεεεεε…» » μμμμ….» «ξέρεις τώρα» και άλλα τα οποία δεν παρεμποδίζουν το νόημα της πρότασης. Στην ομιλία των ατόμων που τραυλίζουν οι εμβολές αυτές είναι ιδιαίτερα συνήθεις και αποτελούν προσπάθεια αλλοίωσης ορισμένων λέξεων στις οποίες ο ομιλιτής φοβάται ότι θα κολλήσει. 

  Ο τραυλισμός δεν είναι απλά μια διαταραχή λόγου, είναι μια διαταραχή επικοινωνίας. Μπορεί να μειώσει την αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση ενός παιδιού, να επηρεάσει τις σχέσεις του με άλλα παιδιά και να παρεμποδίσει την εκπαίδευσή του. Έτσι το παιδί μπορεί να αποφεύγει να μιλάει και να αποφεύγει την κοινωνική επαφή, φοβούμενο μήπως πέσει θύμα κοροϊδίας ή σχολικού εκφοβισμού. Ένα τέτοιο παιδί συχνά διαλάθει της διάγνωσης από γονείς και εκπαιδευτικούς.
Βέβαια, τίποτα από τα παραπάνω δεν ισχύει για τα περισσότερα παιδιά 2-5 χρόνων, τα όποια παρουσιάζουν έναν «παροδικό» τραυλισμό, σε περιόδους ταχείας ανάπτυξης του λόγου, και τον εκδηλώνουν κυρίως όταν είναι ενθουσιασμένα με κάτι. Όμως, αν τα επεισόδια αυτά συμβαίνουν συχνά, μπορεί να προκαλέσουν ένταση και σ' αυτόν που μιλάει και σε εκείνον που ακούει. Ανυπόμονοι ενήλικες μπορεί να πιέσουν το παιδί να μιλήσει πιο γρήγορα, πιο καθαρά, πιο σωστά, το διακόπτουν, το διορθώνουν και αρχίζουν να μιλούν αντί για εκείνο, επιδεινώνοντας το πρόβλημα.

Σε περίπτωση που ο τραυλισμός επιμένει, καλό είναι να καταφεύγουμε στην πρώιμη λογοθεραπευτική παρέμβαση, που μπορεί να αποτρέψει τον μόνιμο τραυλισμό. Μάλιστα οι έρευνες δείχνουν πως η διάρκεια της θεραπείας στα παιδιά είναι μικρότερη από ότι στους ενήλικες, 8 εβδομάδες με ένα χρόνο. Η θεραπεία έχει άριστα αποτελέσματα σε παιδιά προσχολικής ηλικίας, με ποσοστά επιτυχίας 95%. Ακόμα και αν δεν είμαστε σίγουροι ότι τα παιδιά αυτά θα μιλούσαν κάποια μέρα καθαρά και ομαλά και χωρίς θεραπεία, η παρέμβαση αυτή με κανέναν τρόπο δεν βλάπτει το παιδί και κανένας γονιός δεν θα ήθελε να στερήσει από το παιδί του την ευκαιρία να βελτιώσει τον λόγο του και άρα την αυτοεκτίμηση και την κοινωνικότητά του.